Aleksandras Stulginskis  Data urodzenia 1885 Data śmierci 1969 Prezydent Litwy Przynależność polityczna chadecja Okres urzędowania od maj 1918 do maj 1926 Poprzednik Antanas Smetona Następca Kazys Grinius p.o. Prezydent Litwy Okres urzędowania od 17 grudnia 1926 do 19 grudnia 1926 Poprzednik Jonas Staugaitis Następca Antanas Smetona Wicepremier Litwy Okres urzędowania od 12 marca 1919 do 12 kwietnia 1919 

Aleksandras Stulginskis (wymowa i) (ur. 26 lutego 1885 w Kutaliai koło Taurogów, zm. 22 września 1969 w Kownie) litewski polityk, założyciel litewskiej chadecji (LKD - Litewscy Chrześcijańscy Demokraci), wicepremier i dwukrotny prezydent Litwy.

Urodził się w rodzinie posiadaczy ziemskich. Uczył się w szkole elementarnej w Kaltinenai, później uczęszczał do słynnego gimnazjum wLipawie, po którego ukończeniu zapisał się do Akademii Teologicznej w Kownie. W późniejszym okresie kontynuował studia z zakresufilozofii i teologii na austriackiej uczelni w Innsbrucku. Nie zdecydował się jednak na święcenia kapłańskie i podjął studia w Instytucie Agronomii w Halle, które ukończył w roku 1913. Przed wojną pisywał artykuły w litewskiej prasie na temat rolnictwa, podczas okupacji niemieckiej zaś działał w ruchu pomocy ofiarom wojny, korespondował do gazet oraz prowadził kursy dla nauczycieli. Przez długi czas szefował stowarzyszeniu "Rytas" ("Świt"), pod Wilnem uprawiał ogród, z którego dochody przekazywał sierotom. W 1918 r. zaczął wydawać gazetę "Ukininkas" ("Rolnik"), "Ukininko kalendorius" ("Kalendarz rolnika").

Był jednym z założycieli litewskiej chadecji, przewodniczącym jej Komitetu Centralnego. Zapisał się również jako współautor memorandum do prezydenta Wilsona o uznanie litewskiej państwowości przez Stany Zjednoczone. W przeciwieństwie do Antanasa Smetony orientował się politycznie na państwa Ententy. Zasłużył się jako jeden ze współorganizatorów Konferencji Litewskiej w Wilnie, za co wybrano go do Rady Państwa (Taryby). 16 lutego 1918 podpisał akt niepodległości. Po zakończeniu wojny szefował komisji ds. uchodźców, bardzo wiele pomógł Litwinom wracającym z Rosji sowieckiej. Występował przeciwko planom litewskich monarchistów, pomysł osadzenia na tronieMendoga II uważał za farsę, nie licującą z powagą państwa litewskiego. Opowiadał się jednoznacznie za Litwą republikańską i demokratyczną. Organizował wojsko litewskie w celu odparcia ataków bolszewików oraz armii polskiej.

W gabinecie Dovydaitisa pełnił funkcję zastępcy premiera i ministra spraw zagranicznych, później szefował resortowi rolnictwa i opieki społecznej. W maju wybrano go na marszałka konstytucyjnego Seimasu i zarazem szefa państwa, którą to funkcję sprawował do maja1926 roku.

Po wojskowym zamachu stanu z 17 grudnia 1926 wybrano Stulginskisa na szefa Seimasu i był nim aż do rozwiązania nieprzychylnegoSmetonie parlamentu. Później osiadł w majątku niedaleko Kretyngi i pisywał do czasopisma "XX amżius" ("Wiek dwudziesty"). Brał udział w pierwszym Światowym Kongresie Litwinów w 1938 roku w Kownie, gdzie wygłosił dramatyczną mowę w obronie demokracji i praw obywatelskich - przeciwko reżimowi Smetony. Pierwsze lata sowieckiej okupacji spędził w majątku Jokubavas. Nie ominęła go jednak radziecka lista proskrypcyjna i w czerwcu 1941 r. został aresztowany i deportowany do łagru pod Krasnojarskiem (żonę zesłano do republiki Komi).

W 1952 r. już oficjalnie skazany na 25 lat łagrów, za "antysocjalistyczną i klerykalną działalność" w międzywojniu. Po śmierci Stalinazwolniony, nie zdecydował się na emigrację i powrócił w 1956 roku do kraju. Zamieszkał wraz z żoną w Kownie, gdzie zmarł 22 września1969. Pochowano go na Cmentarzu Poniemuńskim w Kownie.

***