Adam Rapacki (ur. 24 grudnia 1909 we Lwowie, zm. 10 października 1970 w Warszawie) – polski polityk, ekonomista i dyplomata.

Był synem Mariana, działacza ruchu spółdzielczego, i Marii z Dobrzańskich.

Po wybuchu I wojny światowej Rapaccy przenieśli się do Piotrkowa, a w 1919 do Warszawy. 1920-1929 Rapacki uczył się w Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Warszawie, a 1929-1932 studiował w Szkole Głównej Handlowej (SGH) w Warszawie. W czasie studiów działał w organizacjach młodzieżowych lewicy. W 1931 wstąpił do ZNMS, w którym sympatyzował z centrowym nurtem organizacji, kierującym się zasadami austromarksizmu. Pracował również w Organizacji Młodzieży TUR. Po ukończeniu Wyższej Szkoły Handlowej (obecnie SGH) w 1932 opublikował w „Spółdzielczym Przeglądzie Naukowym” (1933 nr 9 i 10) pracę dyplomową pt. Podstawy spółdz. ruchu spożywców w Polsce i jej możliwości rozwojowe. 1932-1934 pełnił służbę wojskową w kompanii podchorążych 15 p. piechoty w Dęblinie i 36 p. piechoty w Warszawie. W 1934 rozpoczął pracę zawodową w Spółdzielczym Instytucie Naukowym (SIN) w Warszawie. Kontynuował przerwaną przez służbę wojskową działalność w ZNMS i został członkiem zarządu warszawskiego środowiska organizacji. Brał też udział w starciach z Obozem Narodowo-Radykalnym oraz w demonstracjach. Już jako senior utrzymywał kontakty z ZNMS i wygłaszał prelekcje na kursach partyjnych, w związku zawodowym robotników budowlanych i w Towarzystwie Kooperatystów. Poza tym w latach 1934-1938 opublikował na łamach „Spółdzielczego Przeglądu Naukowego” kilka obszerniejszych artykułów i studiów o spółdzielczości, poruszając w nich m.in. problemy roli ideologii w spółdzielczym ruchu spożywców, dynamiki działalności gospodarczej robotniczych spółdzielni spożywców w Warszawie, Łodzi i Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1927-1929 oraz w dobie wielkiego kryzysu gospodarczego. Od października 1937 do czerwca 1938 przebywał na stypendium we Włoszech, gdzie zbierał materiały o ruchu spółdzielczym i nawiązywał kontakty z włoskimi spółdzielcami. W końcu 1938 roku uzyskał magisterium nauk ekonomicznych, a 1 marca 1939 podjął pracę w Instytucie Badania Koniunktur Gospodarczych i Cen w Warszawie, na stanowisku kierownika oddziału rolnictwa.

Zmobilizowany do armii 24 sierpnia 1939 brał udział w kampanii wrześniowej jako podporucznik rezerwy i dowódca plutonu 1. kompanii strzeleckiej 36 p. piechoty Legii Akademickiej. Do niewoli niemieckiej dostał się 22 września 1939 na przedpolach Modlina i cały okres wojny spędził w oficerskich obozach jenieckich. Przebywał m.in. w obozie XVIII A w Lienzu, w obozie II C w Woldenbergu (Dobiegniew), w obozie II B w Arnswalde (Choszczno), w obozie II D w Gross-Born (Borne Sulinowo) i w obozie VI B w Doessel. W oflagach prowadził szeroką działalność oświatową, artystyczną, publicystyczną i polityczną o charakterze antyhitlerowskim i lewicowym. Organizował tzw. koła zagadnień społecznych i pisywał w legalnych i tajnych gazetkach obozowych. W Woldenbergu należał do grona założycieli koła ekonomistów, a w Arnswalde do założycieli grupującego komunistów, socjalistów i ludowców koła zagadnień wiejskich, które z czasem rozszerzyło działalność na ogół oficerów. Na podstawie prasy niemieckiej opracowywał tygodniowe przeglądy zdarzeń i przekazywał je współwięźniom. Był przewodniczącym koła literackiego. Pisywał recenzje teatralne do pisma obozowego „Za Drutami”, wygłaszał odczyty o literaturze włoskiej i uczył języka włoskiego, a sam pobierał lekcje rosyjskiego. Z inicjatywy Rapackiego zorganizowano w 1942 kurs urbanistyki i historii sztuki na poziomie średnim z udziałem ok. 280 osób. Po zlikwidowaniu legalnego pisma był redaktorem naczelnym tajnego tygodnika mówionego „Zadrucie”. W obozie w Doessel wygłaszał wykłady z prawa i ekonomii i redagował tygodnik „Siedem Kresek w Kalendarzu”.

Po uwolnieniu z obozu jenieckiego 1 kwietnia 1945 pełnił krótko służbę, sprawując pieczę nad obozem oficerów i żołnierzy włoskich, i na początku lipca 1945 powrócił do kraju. Przebywał początkowo w Poznaniu, a następnie w Łodzi, gdzie rozpoczał pracę w biurze Komisji Planowania i Spółdzielczości w Łodzi – miesiąc później został także kierownikiem Referatu Polityki Spółdzielczej w „Społem” Związku Gospodarczym Spółdzielni RP. W grudniu 1945 stanął na czele Biura Prezydialnego „Społem”, które działając od stycznia 1946 w Warszawie (po przeniesieniu się centralnych agend „Społem” do stolicy), zajmowało się zagadnieniami planowania i polityki gospodarczej w spółdzielczym ruchu spożywców. Dzięki zabiegom Rapackiego 8 marca 1946 podpisana została umowa między „Społem” i Związkiem Samopomocy Chłopskiej o połączeniu tych jednostek gospodarczych i utworzeniu komisji wiejskiej w ramach Związku „Społem”.

W sierpniu 1945 Rapacki wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, wygłaszał odczyty na tematy gospodarcze, organizował kursy OM TUR. Po przeniesieniu się w styczniu 1946 do Warszawy, brał udział w pracach gospodarczych organów doradczych przy Centralnym Komitecie Wykonawczym PPS. Zajmował się również zagadnieniami roli ruchu spółdzielczego w przemianach społecznych i gospodarczych Polski, co łączyło się z koncepcjami ustrojowymi, rozwijanymi przez działaczy PPS. Wraz z grupą innych działaczy socjalistycznych, którzy powrócili z niemieckich obozów lub przybyli do Polski z Zachodu, został 25 sierpnia 1946 dokooptowany do Rady Naczelnej (RN) i w skład i Centralnego Komitetu Wykonawczego (CKW) PPS. W związku z przygotowywaniem wyborów do Sejmu Ustawodawczego CKW PPS powołał Rapackiego na stanowisko pełnomocnika do spraw propagandy wyborczej. Z ramienia RN PPS Rapacki uczestniczył w redagowaniu manifestu wyborczego partii. W wyborach z 19 stycznia 1947 wybrany został na posła do sejmu z listy państwowej i był nieprzerwanie posłem do sejmów I-IV kadencji, kandydując z okręgu w Bydgoszczy w I kadencji, w pozostałych w okręgu wrocławskim. 1947-1948 wchodził w skład prezydium Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów w Sejmie. 16 kwietnia 1947 został ministrem żeglugi. Tego samego dnia został sekretarzem CKW PPS, zajmując się w kierownictwie partii polityką gospodarczą, był też referentem w sprawie działalności gospodarczej na XXVII Kongresie PPS we Wrocławiu 14-17 grudnia 1947, na którym wszedł ponownie do Rady Naczelnej i CKW. Od 11 stycznia 1948 do utworzenia Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) wchodził w skład Komisji Politycznej CKW PPS, stanowiącej ścisłe kierownictwo partii. Należał do grupy centrowej, która z czasem przeszła na pozycje lewicy i opowiedziała się za koncepcją budowy „socjalizmu” głoszoną przez Polską Partię Robotniczą (PPR) i uczestniczył w „kampanii zjednoczeniowej”. Obok Józefa Cyrankiewicza i 8 innych działaczy był wnioskodawcą uchwalonej 17 września 1948 deklaracji CKW PPS, która z kolei stała się podstawą uchwały RN obradującej 18-22 września 1948, która wysoce krytycznie oceniając przeszłość PPS w ogóle, a także politykę i taktykę wielu działaczy PPS, spowodowała restrykcje organizacyjne wobec licznych pepeesowców, a innych spośród nich odepchnęła od PZPR. Na Radzie tej Rapacki był znów referentem w sprawach polityki gospodarczej PPS, krytykując ją z pozycji bliskich lub identycznych, jakie zajmowało ówczesne kierownictwo PPR (Bolesław Bierut, Hilary Minc i inni). Na Kongresie Zjednoczeniowym PZPR 15-21 grudnia 1948 został wybrany do Biura Politycznego Komitetu Centralnego. Członkiem KC był do 16 listopada 1968, czyli do V Zjazdu PZPR, a członkiem BP do 17 marca 1954.

Do 15 maja 1950 był ministrem żeglugi. Na tym stanowisku koncentrował działalność na sprawach odbudowy i rozbudowy gospodarki morskiej i floty handlowej. Od 15 maja 1950 do 27 kwietnia 1956 był ministrem szkół wyższych i nauki (od 15 grudnia 1951 szkolnictwa wyższego). Z tytułu pełnienia tego urzędu należał do współorganizatorów I Kongresu Nauki Polskiej w 1951, wchodził też w skład kierownictwa Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą oraz był pierwszym przewodniczącym powołanej w 1953 Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej kadr naukowych; w tym samym roku ogłosił broszurę pt. Rozwijać i pogłębiać ofensywę ideologiczną. W latach 1956–1968 sprawował funkcję ministra spraw zagranicznych w rządzie Józefa Cyrankiewicza. Wcześniej był ministrem żeglugi oraz ministrem szkół wyższych i nauki.

2 października 1957 na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych przedstawił propozycję utworzenia strefy bezatomowej w Europie Środkowej – tzw. Plan Rapackiego. W 1964 postulował zwołanie Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie KBWE. W 1965 został doktorem honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego. Brał udział w posiedzeniach Doradczego Komitetu Politycznego Państw – Stron Układu Warszawskiego. Wycofał się z życia politycznego w okresie wydarzeń marcowych w 1968 w proteście przeciwko prześladowaniom osób żydowskiego pochodzenia.

Odznaczony Orderem Budowniczych Polski Ludowej i Orderem Sztandaru Pracy I klasy.

Był posłem na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I, II, III i IV kadencji.

Dwukrotnie żonaty: z Alicją ze Stępnowskich i z Krystyną z Zańskich primo voto Rudzką. Z pierwszego małżeństwa miał córkę Joannę, historyk literatury serbo-chorwackiej. Drugą córka jest Maria Wierzbicka historyk historiografii.