Adam Romuald Fastnacht (ur. 27 lipca 1913 w Sanoku, zm. 16 lutego 1987 we Wrocławiu) – doc. dr, badacz historii Sanoka i ziemi sanockiej, kustosz Ossolineum.

Jego przodkowie przybyli do Polski z Melchingen (obecnie część Burladingen w Badenii-Wirtembergii) w okresie tzw. kolonizacji józefińskiej. Był synem Władysława i Zofii z Wołoszczaków. Miał brata Mariana. Rodzina Fastnachtów zamieszkiwała w Sanoku przy ulicy Głowackiego. W latach 1923–1931 uczył się w Gimnazjum Męskim w Sanoku. Już jako uczeń gimnazjalista, wraz ze Stefanem Stefańskim i Aleksandrem Rybickim rozpoczął działalność gromadzenia eksponatów, które następnie zostały udostępnione w Muzeum Ziemi Sanockiej (powstało w 1934 i było zlokalizowane na Zamku Królewskim w Sanoku). 19 maja 1931 zdał maturę (w jego klasie był m. in. Mieczysław Pudełko).

Studiował historię jako przedmiot główny i geografię jako poboczny na Wydziale Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Pracę magisterską „Literatura ludowa w Galicji w latach 1846-1850” napisał pod kierunkiem prof. Franciszka Bujaka. Jako student podczas wakacji odwiedzał Sanok i zajmował się ewidencjonowaniem zbiorów archiwalnych oraz bibliotecznych. Po studiach został na uczelni jako asystent wolontariusz w Zakładzie Historii Społecznej i Gospodarczej (w tym czasie otrzymywał stypendium z Funduszu Kultury Narodowej).

W okresie okupacji pracował w lwowskim Urzędzie Wyżywienia (Ernährungsamt). Wraz z bratem Marianem działał w szeregach Armii Krajowej. Jego brat został aresztowany, po czym rozstrzelany, a Adam musiał się ukrywać.

Po zakończeniu wojny w 1946 uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie tytuł doktorski za pracę Osadnictwo Ziemi Sanockiej w latach 1340–1650 (pierwotnie praca była przygotowywana jeszcze przed wybuchem wojny; opublikowana w 1961) napisaną także pod kierunkiem prof. Bujaka.

W 1946 podjął pracę naukową w Bibliotece im. Ossolińskich we Wrocławiu, początkowo jako kierownik działu wypakowywania zbiorów, od 1951 do przejścia na emeryturę w 1979 jako kierownik Działu Rękopisów. W tym czasie regularnie wspierał działalność Muzeum Ziemi Sanockiej. Na emeryturze nie zaprzestał pracy historyka, wydał m.in. Słownik historyczno-geograficzny ziemi sanockiej w średniowieczu i monografię miasta Leska. Przygotowywał także analogiczną monografię Sanoka, jednak nie zdążył jej zrealizować.

15 kwietnia 1987 imię Adama Fastnachta otrzymało Muzeum Regionalne w Brzozowie.

Jego córka Anna Fastnacht-Stupnicka jest polonistką, dziennikarką i publicystką oraz publicystką historyczną, zaś zmarły w 2001 roku syn Zbigniew Fastnacht był wieloletnim gospodarzem schroniska PTTK „Na Śnieżniku”.

Na terenie Sanoka w dzielnicy Dąbrówka znajduje się ulica nazwana jego imieniem i nazwiskiem.

Publikacje

• Tablica ewaluacyjna monet polskich 1700-1772, w: Ceny we Lwowie w latach 1701-1914, Lwów 1934.
• Inwentarz zamku, folwarków i młynów starostwa sanockiego z r. 1558, Warszawa 1948.
• Catalogus diplomatum Bibliothecae Instituti Ossoliniani: Supplementum 1: Inde ab anno 1279 usque ad annum 1506, Wrocław 1951.
• Katalog dokumentów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Cz. 1: Dokumenty z lat 1507-1700, Wrocław 1953.
• Zarys dziejów Sanoka, w: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958, Kraków 1958.
• Profesor Tadeusz Miękisz, w: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958, Kraków 1958.
• Osadnictwo ziemi sanockiej w latach 1340-1650, Wrocław 1962.
• Katalog dokumentów Biblioteki Zakładu Narodowego im Ossolińskich. Cz. 2: Dokumenty z lat 1701-1939 oraz dodatek z lat 1282-1909, Wrocław 1969.
• Piotr ze Smolic (Smolicki), w: Polski Słownik Biograficzny, tom 26, zeszyt 108, 1981.
• Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku: Park etnograficzny, Sanok – Katowice 1986.
• Dzieje Leska do 1772 roku, Rzeszów 1988.
• Sanok. Materiały do dziejów miasta do XVII wieku, Opracował prof. Feliks Kiryk, Brzozów 1990.
• Średniowieczne osadnictwo w regionie brzozowskim, w: Brzozów: zarys monograficzny, Brzozów 1990.
• Słownik historyczno-geograficzny ziemi sanockiej w średniowieczu, Cz. 1: (A-I), Brzozów 1991.
• Słownik historyczno-geograficzny ziemi sanockiej w średniowieczu, Cz. 2: (J-N), Brzozów – Wzdów – Rzeszów 1998.
• Słownik historyczno-geograficzny ziemi sanockiej w średniowieczu, Cz. 3: (O-Z), Kraków 2002.