Adam Didur (ur. 24 grudnia 1874 w Woli Sękowej, zm. 7 stycznia 1946 w Katowicach) – polski śpiewak; jeden z najznakomitszych basów przełomu XIX i XX w.

Był nieślubnym synem Wincenty Jasińskiej (ur. 1848) i - według przekazu najstarszej córki – ziemianina, właściciela dóbr Wola Sękowa, Jakuba Brochwicz-Wiktora. Jego matka była córką Józefa (leśniczego z Woli Sękowej koło Sanoka) i Karoliny Terleckiej, prawnuczki Barbary Potockiej z Wieliczki. Według różnych relacji dwa lata po urodzeniu syna, pani Jasińska wyszła za mąż (6 lutego 1876, w kościele św. Mikołaja w Nowotańcu) za miejscowego organistę wyznania greckokatolickiego Antoniego Didura (ur. 1852), syna Prokopa (Ukraińca ze wsi Sichów (powiat stryjski) i Anny z domu Melnik, który zgodził się usynowić chłopca. Po raz pierwszy Adam Jasiński (jako niemowlę) był ochrzczony w miejscowej cerkwi greckokatolickiej pw. św. Michała Archanioła w Woli Sękowej. Po raz drugi zgodnie z metryką odnalezioną przez córkę, już po śmierci ojca, w kościele rzymskokatolickim w Stryju, 1 stycznia 1885 jako 11-letni chłopiec.

Po ukończeniu gimnazjum w 1911 wyjechał do Lwowa, rozpoczął naukę w Seminarium Nauczycielskim oraz wstąpił do chóru studenckiego na Uniwersytecie Jana Kazimierza. W wieku 18 lat rozpoczął lekcje śpiewu u Walerego Wysockiego w Galicyjskim Towarzystwie Muzycznym we Lwowie. Dzięki stypendium miłośnika śpiewu zachwyconego jego głosem (ufundowanego przez skromnego urzędnika kolejowego Jana Raspa), wyjechał na dalsze studia muzyczne do Włoch. Karierę operową rozpoczął w 1894 na scenie teatru w Pinerolo koło Turynu w partii Ojca Gwardiana w Mocy przeznaczenia Giuseppe Verdiego. Występował często na scenie lwowskiego Teatru Wielkiego, we Lwowie nauczał także w Galicyjskim Towarzystwie Muzycznym. Śpiewał też na innych scenach włoskich a następnie w Aleksandrii oraz w Kairze, gdzie odniósł sukcesy, m.in. w Aidzie Verdiego i Hugenotach Meyerbeera. Zaproszono go do udziału w wykonaniu IX Symfonii Beethovena z zespołem La Scali. Później śpiewał w Rio de Janeiro i Buenos Aires. W sezonie 1898/99 śpiewał na scenie teatru w Messynie. W latach 1899–1903 był stałym solistą Opery Warszawskiej a w 1903-06 ponownie śpiewał w mediolańskiej La Scali. 14 listopada 1908 zadebiutował tytułową rolą w operze Arriga Boita Mefistofeles na scenie nowojorskiej Manhattan Opera a dwa dni później, na otwarciu sezonu w Metropolitan Opera w Aidzie Verdiego. Śpiewał tam partię Ramfisa w niezwykłym towarzystwie: partię tytułową śpiewała Emmy Destinn, w roli Amneris wystąpiła Louise Homer, Radamesem był Enrico Caruso, ojcem Aidy (Amonastro – król Etiopów) – Antonio Scotti, zaś całością przedstawienia dyrygował debiutujący również w Metropolitan Opera Arturo Toscanini. Zostawszy w 1914 solistą nowojorskiej Metropolitan Opera (MET) nie zrezygnował z europejskiej kariery. Na scenie MET występował 729 razy oraz miał 182 występy z zespołem MET w innych teatrach Ameryki.

Rozgłos zyskał także w Rosji, gdzie występował wielokrotnie. Sławy jego nie przyćmiły nawet występy wielkiego Fiodora Szalapina.

W 1932 wycofał się ze sceny i powrócił do kraju poświęcając się pracy pedagogicznej. Był m.in. odkrywcą i opiekunem artystycznym Wiktorii Calma. W 1936 wcielił się w rolę Jerzego Gila w filmie fabularnym pt. Amerykańska awantura (scenariusz: Światopełk Karpiński, reżyseria: Ryszard Ordyński), który nie zachował się do współczesności. W latach 30. odwiedzał rodzinną Wolę Sekową, gdzie w miejscowym dworze zamieszkiwała jego córka Olga, której mężem został przedstawiciel rodu Wiktorów, podobnie jak ojciec Adama Didura.

Po zakończeniu II wojny światowej w 1945 zorganizował Państwową Operę Śląską w Bytomiu, gdzie był jej pierwszym dyrektorem.

Miał wspaniały głos o rozległej skali, pozwalającej mu śpiewać niektóre partie barytonowe oraz znakomitą technikę i temperament aktorski. Do historii przeszły jego kreacje Borysa Godunowa w operze Musorgskiego, Mefista w Fauście Gounoda i Don Basilia w Cyruliku sewilskim Rossiniego.

Został pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.

Adam Didur był dwukrotnie żonaty – po raz pierwszy z Angelą Arandą-Arelano (1874-1928), śpiewaczką meksykańską pochodzącą z Hiszpanii, z którą ożenił się w 1895. W 1929 poślubił francuską tancerkę Marguerite Vignon (związek trwał kilka lat). Z Angelą Arandą miał pięć córek: Ewa (ur. 1896, jej ojcem chrzestnym był Arturo Toscanini), Aniela (ur. 1898), Olga, Stanisława (ur. 1902), Maria (1905-1979, późniejsza tożsamość Mary Didur-Załuska). Dwie z nich zmarły w dzieciństwie na chorobę płuc (Aniela w 1916, Stanisława w 1918). Trzy pozostałe (Ewa, Olga i Mary) były śpiewaczkami operowymi, m. in. występującymi w Metropolitan Opera. Adam Didur wspólnie z trzema córkami 16 kwietnia 1926 występował w operze Faust wystawianej we Lwowie (Adam Didur grał Mefistofelesa, Ewa grała rolę Małgorzaty, Olga grała Martę, a Mary grała Siebla). Córka Mary Didur-Załuska po latach ustaliła dane biograficzne dotyczące ojca, w tym kwestie związane z jego urodzeniem (za życia Adam Didur dysponował dokumentami wskazującymi na rok urodzenia 1874).

Odznaczenie

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1927)
• Złoty Krzyż Zasługi – pośmiertnie (uchwałą Prezydium Krajowej Rady Narodowej z 18 stycznia 1946)

Upamiętnienie

• Od 1979 Opera Śląska w Bytomiu organizuje Międzynarodowy Konkurs Wokalistyki Operowej im. Adama Didura. Ponadto w Operze jego imieniem została nazwana Sala Koncertowa im. Adama Didura.
• Od 1990 w Sanoku odbywa się Festiwal muzyki operowej im. Adama Didura.
• W 110. rocznicę urodzin Adama Didura w 1984 w rodzinnej Woli Sękowej ustanowiono pomnik upamiętniającego jego i córkę Olgę Didur-Wiktorową.
• Na terenie Sanoka w dzielnicy Dąbrówka znajduje się ulica nazwana jego imieniem i nazwiskiem.