Aaliyah Dana Haughton (ur. 16 stycznia 1979, zm. 25 sierpnia 2001) – amerykańska piosenkarka R&B i aktorka.

Wczesne lata

Aaliyah Dana Haughton urodziła się na Brooklynie w Nowym Jorku, lecz dorastała w Detroit w stanie Michigan. Jej imię w języku arabskim, oraz hebrajskim, z którego się oryginalnie wywodzi, oznacza najwyższa,najbardziej egzaltowana, najlepsza. Drugie imię "Dana" zostało nadane artystce przez babcię ze strony matki Mintis L. Hicks Hankerson. Piosenkarka wraz ze swoim starszym bratem Rashadem Haughtonem została wychowana jako katoliczka. Aaliyah była Afroamerykanką, natomiast po swojej babci miała także domieszkę indiańskiej krwi. Matka Aaliyah, Diane Haughton (także piosenkarka), była wielką zwolenniczką talentu wokalnego swojej córki i entuzjastką jej kariery.

Początki kariery muzycznej Aaliyah sięgają 1990 roku, kiedy to jedenastoletnia wówczas artystka pojawiła się w telewizyjnym show Star Search (na kanwie którego powstały popularne muzyczne show typu Idol), wykonując ulubioną piosenkę swojej mamy My Funny Valentine. Pomimo, iż Aaliyah nie wygrała programu, to pozostawiła po sobie dobre wrażenie i dalej szlifowała umiejętności wokalne. Kolejnym etapem w jej karierze było kilka koncertów na scenie w Las Vegas u boku swojej ciotki, znanej wokalistki soulowej i popowej Gladys Knight. Mężem Gladys był Barry Hankerson − menedżer, producent muzyczny oraz założyciel i szef wytwórni Blackground Records, z którą później związała się Aaliyah. Jako młoda nastolatka Aaliyah uczęszczała do szkoły Detroit High School for the Fine and Performing Arts, którą ukończyła na kierunku 'taniec' mając średnią ważoną (GPA) 4.0.

Kariera muzyczna i nieoczekiwana śmierć

W 1992 roku Aaliyah zaczęła pracę nad swym debiutanckim albumem, z pomocą starszego od niej o ponad dziesięć lat piosenkarza i kompozytora R. Kelly'ego, którego rzekomo poślubiła w 1994 r., mając piętnaście lat. Aaliyah oficjalnie zaprzeczyła tym plotkom, mówiąc stanowczo "nie brałam ślubu" w wywiadzie dla stacji MTV.

Pierwszy album Aaliyah Age Ain't Nothing but a Number wydany w 1994 roku, uzyskał bardzo pochlebne opinie i zdobył w Stanach Zjednoczonych status platynowej płyty. Następna płyta, wydana 27 sierpnia 1996 roku One in a Million, również zyskała status podwójnej platyny. W 1997 roku Aaliyah zaśpiewała w filmie animowanym Anastazja piosenkę Journey to the Past, która została nominowana do Oscara, a rok później przebojową piosenkęAre You That Somebody, wchodzącą w skład ścieżki dźwiękowej do filmu Dr Dolittle.

Latem 2001 roku ukazała się trzecia płyta wokalistki zatytułowana Aaliyah. Teledysk do piosenki Rock the Boat był kręcony na Wyspach Abaco, na Bahamach. Aaliyah nie powróciła już jednak nigdy z tej wyprawy. Samolot, w którym leciała piosenkarka (Cessna 402B), rozbił się 200 stóp od pasa startowego. Pilot Luis Morales III i jego siedmiu pasażerów (w tym Aaliyah) zginęli w tym wypadku. Według dochodzeń biura koronera na Bahamach, Aaliyah doznała poważnych oparzeń ciała oraz głowy. Koroner stwierdził, że jeżeli nawet przeżyłaby wypadek, poprawa stanu jej zdrowia byłaby praktycznie niemożliwa, biorąc pod uwagę obrażenia ciała. Dalsze śledztwo prowadzone przez NTSB wskazuje na to, że pilot Luis Morales III nie miał kwalifikacji do pilotażu takiego samolotu, jakim wtedy leciał. Miał sfałszowaną licencję FAA, gdyż aby ją zdobyć, potrzeba dużego doświadczenia i wielu godzin lotu, których Morales nigdy nie odbył. Dodatkowo wykryto kokainę oraz alkohol w jego krwi. Następne dochodzenia dowiodły, że samolot piosenkarki został przeładowany o 320 kilogramów. Chociaż świadkowie stwierdzili fakt, iż pasażerowie zostali poproszeni o pozostawienie bagażu, potem odkryto, że pasażerowie nie wiedzieli nic o ładowności Cessny. Co więcej, dalsze dochodzenie dowiodło, że pilot został zatrudniony cztery godziny przed startem samolotu.

Jej pośmiertna płyta I Care 4 U, która ukazała się w roku 2002, to również spory sukces. Później, poza wznowieniami albumów Aaliyah i One in a Million wyszło również trzypłytowe wydawnictwo Ultimate Aaliyah, w tym DVD zwierające film dokumentalny o życiu artystki.

Dyskografia

• 1994 Age Ain't Nothing but a Number
• 1996 One in a Million
• 2001 Aaliyah
• 2002 I Care 4 U
• 2005 Ultimate Aaliyah