Główne cele i postanowienia

• utworzenie obszaru bez granic wewnętrznych,
• umocnienie spójności gospodarczej i społecznej (kohezji),
• utworzenie Unii Gospodarczej i Walutowej;
• wprowadzenie wspólnej waluty euro od 1 stycznia 1999 roku;
• określenie kryteriów konwergencji;
• potwierdzenie tożsamości Unii na arenie międzynarodowej,
• realizacja wspólnej polityki zagranicznej;
• realizacja wspólnej polityki bezpieczeństwa;
• wzmocnienie ochrony praw;
• wzmocnienie interesów obywateli państw członkowskich;
• ustanowienie obywatelstwa Unii Europejskiej;
• rozwój współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości;
• rozwój współpracy w dziedzinie spraw wewnętrznych.

Traktat ustanowił Unię Europejską (UE) opartą na 3 filarach:

• Wspólnota Europejska, Europejska Wspólnota Węgla i Stali i Euratom,
• Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa (WPZiB),
• Wymiar Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych.

Traktat był rezultatem kompromisu pomiędzy zwolennikami integracji ponadnarodowej i międzynarodowej. Dlatego też status podmiotu w prawie międzynarodowym nie został przyznany II i III filarowi (Wspólnoty Europejskie posiadały go na mocy postanowień wcześniejszych traktatów). I filar został oparty na działaniach ponadnarodowych (instytucje WE są w stanie ingerować w wewnętrzne porządki prawne państw-członków), natomiast filary II i III opierają się na klasycznej współpracy międzyrządowej.

Ponadto traktat zawierał postanowienia dotyczące realizacji Unii Gospodarczej i Walutowej.

Ustalono też nowe ramy instytucjonalne UE: Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej (dawniej: Rada Ministrów), Komisja Europejska (dawniej: Komisja Wspólnot Europejskich), Parlament Europejski oraz Trybunał Sprawiedliwości i Trybunał Rewidentów Księgowych, które pozostały trybunałami Wspólnot Europejskich. Powołano też nowy organ opiniodawczo-doradczy o nazwie Komitet Regionów, obok istniejącego już Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.