Ppor. piech. rez. Władysław Stefan Sebyła s. Michała i Henryki z Radłowskich, ur. 6 II 1902 w Kłobucku. Absolwent Gimnazjum Męskiego Towarzystwa Szkół Średnich w Sosnowcu (1921), BPRPiech. nr 5 (1928) i Uniwersytetu Warszawskiego. Mianowany ppor. ze starsz. 1 I 1931. Przydzielony do 13 pp, w którym odbywał ćwiczenia rezerwy w latach 1932, 1934, 1936 jako dowódca plut. Mgr filologii polskiej, nauczyciel, redaktor „Kwadrygi”, pśta, brak dalszych danych.

L.S. 3168; MKat., 3056/A; J. Tucholski, Mord w Katyniu.

****

Władysław Sebyła (ur. 6 lutego 1902 w Kłobucku, zm. 11 kwietnia 1940 w Charkowie) – polski poeta, podporucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Urodził się 6 lutego 1902 roku w Kłobucku koło Częstochowy jako syn Henryki (z domu Radłowska) i Michała, działacza niepodległościowego oraz nauczyciela i kierownika szkoły w Kłobucku. W wieku trzech lat stracił matkę, a w 1910 roku rodzina, w tym nowa żona ojca, wyprowadziła się z Kłobucka do Zagłębia Dąbrowskiego, gdzie ojciec poety otrzymał pracę nauczyciela. Wiersze zaczął pisać w wieku ośmiu lat, oprócz tego malował, grał na skrzypcach i fortepianie oraz komponował.

Ukończył szkołę podstawową w Będzinie, a następnie rozpoczął naukę w Szkole Realnej w Sosnowcu, zaś po jej likwidacji w I Ośmioklasowym Gimnazjum Męskim Towarzysta Szkół Średnich w Sosnowcu. W czasie nauki w szkole nadal pisał wiersze, ale ukrywał ten fakt przed innymi uczniami.

Walczył w I powstaniu śląskim. Żeby zaciągnąć się do oddziału zafałszował datę urodzenia o dwa lata. Po zakończeniu walk wrócił do gimnazjum, które ukończył w 1921 roku i za namową ojca podjął studia na Politechnice Warszawskiej, ale po jednym roku przeniósł się na studia polonistyczne na Wydziale Filologii Uniwersytetu Warszawskiego, uczestniczył też w wykładach z historii malarstwa w Akademii Sztuk Pięknych.

Od 1927 był członkiem grupy literackiej Kwadryga. W latach 1929–1931 redaktor i współwydawca pisma „Kwadryga”. Od 1932 roku był współpracownikiem dwutygodnika „Zet”[1]. Debiutował cyklem wierszy pt. Modlitwa (1927).

W 1928 ukończył Batalion Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 5 w Łobzowie. 9 września 1928 roku ożenił się w Kościele Mariackim w Krakowie z Sabiną Marią Krawczyńską, rok później urodził się jego jedyny syn. W 1929 roku odbył służbę wojskową, a następnie powrócił do Warszawy, gdzie ponownie zaangażował się w życie literackie. W styczniu 1931 roku, podobnie jak wiele znanych osobistości, podpisał protest przeciw procesowi brzeskiemu.

1 stycznia 1931 został mianowany do stopnia podporucznika ze starszeństwem. Został przydzielony do 13 Pułku Piechoty. Odbywał ćwiczenia rezerwy w 1932, 1934, 1936 jako dowódca plutonu.

W roku 1935 poeta podjął pracę w Polskim Radiu, gdzie co drugi tydzień prowadził kwadrans literacki. W lipcu 1937 roku Władysław Sebyła omawiał na antenie radio­wej tomik wierszy Na cmentarzu biły dzwony. Śpiewy demoniczne Stanisława Szwajcera, nazywając je grafomańskim. Szwajcer, aplikant sądowy, poczuł się dotknięty krytyką i pozwał Sebyłę do sądu, który uznał poetę winnym i skazał na dwa tygodnie aresztu w zawieszeniu, 50 złotych grzywny i 100 złotych pokutnego. Sąd wydał wyrok mimo opinii biegłego, krytyka literackiego Karola Wiktora Zawodzińskiego, który uznał, że granice krytyki nie zostały przekroczone.

Wobec zagrożenia konfliktem, w 1939 został zmobilizowany, a po wybuchu II wojny światowej walczył w kampanii wrześniowej. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 i wkroczeniu do Lwowa, został aresztowany przez sowietów. Był przetrzymywany w obozie starobielskim. W 1940 wraz z jeńcami osadzonymi w Starobielsku został przewieziony do Charkowa i 11 kwietnia 1940 rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Charkowie oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 (część zbrodni katyńskiej). Zamordowani jeńcy są pochowani na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie w Piatichatkach.

Po wojnie niewiele o nim pisano i nie wydawano jego wierszy aż do 1956 roku, gdy opublikowano „Poezje wybrane”.

Twórczość

Władysław Sebyła zadebiutował w 1927 zbiorem wierszy pt. Modlitwa. Pisał wiersze m.in. o tematyce pacyfistycznej i antywojennej, np. wiersz Żołnierz nieznany i 4 wiersze o wojnie. Jego twórczość charakteryzowała się przedstawianiem pesymistycznej wizji otaczającego świata, obecnością elementów religijnych, symbolicznych i katastroficznych, formalną prostotą i komunikatywnością oraz nawiązaniami do Norwida. Poemat Młyny uważany jest za szczytowe osiągnięcie poety. Głównym motywem poematu jest stary młyn obok stawu, znany poecie z lat dzieciństwa i młodości spędzonych w Kłobucku. Był członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich. Ostatni tom poezji Władysława Sebyły ukazał się w 1938 i nosił tytuł Obrazy myśli. W 1956 ukazały się Poezje wybrane, drugi wybór wierszy Poezje wybrane ukazał się w 1972, a Poezje zebrane w 1981. W 1999 Anagram wydał kolejny wybór poezji Władysława Sebyły pt. Nie wierz moim grzechom, do którego wstęp napisał Zdzisław J. Peszkowski, zaś wyboru wierszy dokonał Jerzy Koperski.

Jego twórczość stanowiła inspirację dla poety Tadeusza Gajcego.

Tomiki

• „Pieśni szczurołapa” (1930)
• „Koncert egotyczny” (1934)
• „Obrazy myśli” (1938)

pośmiertnie

• „Poezje wybrane” (1956)
• „Poezje wybrane” (1972)
• „Poezje zebrane” (1981)
• „Nie wierz moim grzechom” (1999)

Odznaczenia i upamiętnienie

Na wniosek Polskiej Akademii Literatury został odznaczony Złotym Wawrzynem Akademickim (1938). Od 1991 roku Dom Kultury w Kłobucku nosi imię Władysława Sebyły. Przed budynkiem Domu Kultury znajduje się tablica upamiętniająca poetę.

W 2007 pośmiertnie awansowany do stopnia porucznika.

Ustanowiony przez Sejm RP jednym z patronów 2012 roku. 16 kwietnia 2012 roku pamięć Sebyły uczcili radni województwa śląskiego.

Imieniem Sebyły zostały nazwane ulice w Częstochowie, Kłobucku i Sosnowcu.

W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w Płocku został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Władysława Sebyłę.

Nazwisko Władysława Sebyły wykuto na Pomniku Katyńskim na cmentarzu Kule w Częstochowie

W Kłobucku znajduje się popiersie Władysława Sebyły