Zbigniew Żakiewicz (ur. 6 czerwca 1933 - właściwie urodzony w 1932, metrykę zmieniono w 1944 - w Wilnie, zm. 24 czerwca 2010 w Gdańsku) – polski pisarz, publicysta, rusycysta i historyk literatury rosyjskiej.

Urodzony w Wilnie, syn Józefa Żakiewicza, nadleśniczego i plenipotenta Zdzisława hr. Tyszkiewicza z Izabelina pod Mołodecznem, oraz Zofii z Oganowskich. Wczesne dzieciństwo spędził w Mołodecznie (obecnie Białoruś), w XVIII-wiecznym dworze Tyszkiewiczów, gdzie ojciec miał służbowe mieszkanie. 17 września 1939 był świadkiem wkroczenia do Mołodeczna Armii Czerwonej, która pozostawała tam do czerwca 1941, kiedy to miasteczko zajęli Niemcy. W maju 1945 roku umarł na gruźlicę ojciec pisarza. Wraz z matką został repatriowany do Polski centralnej w 1946 roku. Początkowo zamieszkał w Łodzi, gdzie ukończył szkołę średnią. Następnie studiował rusycystykę we Wrocławiu, gdzie poznał przyszłą żonę Dominikę i Opolu, gdzie mieszkał z rodziną do 1967 r. Przez wiele lat był związany z Gdańskiem i Kaszubami. Pracownik naukowy Uniwersytetu Gdańskiego (starszy wykładowca w Instytucie Filologii Rosyjskiej).

Jeden ze współczesnych prozaików z tzw. nurtu literatury kresowej, często wymieniany obok Konwickiego, Odojewskiego i Buczkowskiego. Prócz nostalgicznej prozy wspomnieniowej (m.in. powieści zebrane w wydanym w 2006 r. tomie pt. Tryptyk Wileński) w latach siedemdziesiątych XX wieku tworzył również prozę eksperymentalną, oniryczną, zdradzającą jego zainteresowania fantasmagoriami francuskiej nouveau roman, z licznymi echami twórczości Białoszewskiego, Gombrowicza czy Konwickiego (czytelnymi zwłaszcza w powieściach Czteropalczasty i To sen tylko, Danielu).

Twórczość

Zbiory opowiadań

• 1962 Chłopiec o lisiej twarzy
• 1967 Liście

Powieści

• 1968 Ród Abaczów (wyd. 2 1971; wyd. 3 1979; wyd. 4 w trylogii pt. Saga Wileńska w 1992)
• 1970 Biały karzeł (wyd. 2 1975)
• 1973 To sen tylko, Danielu...
• 1975 Dolina Hortensji (wyd. 2 1977; wyd. 3 1980; wyd. 4 w trylogii pt. Saga Wileńska 1992)
• 1977 Czteropalcy
• 1978 Markigo
• 1982 Wilcze łąki (wyd. 2 w trylogii pt. Saga Wileńska 1992)
• 1988 Ciotuleńka
• 1993 Wilio, w głębokościach morza
• 2000 Gorycz i sól morza

Szkice literackie

• 1970 Ludzie i krajobrazy
• 1977 Dziennik intymny mego N.N.
• 1987 Pożądanie Wzgórz Wiekuistych
• 1996 Ujrzane, w czasie zatrzymane

Utwory dla dzieci i młodzieży

• 1972 Kraina Sto Piątej Tajemnicy (wyd. 2 1977; wyd. 3 1988)
• 1975 Ostatni rejs »Grubego Jana«
• 1976 Dwaj dzielni z Plimplańskiego Lasu (wyd. 2 1981), na podstawie książki powstał później serial lalkowy "Maurycy i Hawranek"[1]
• 1979 Straszne bliźnięta
• 1981 Opowieści z Bajkolandii
• 1982 Pan Tip-Top
• 1987 Latarnia dziadka Utopka
• 1988 Opowieść o wiernym pająku

Odznaczenia i nagrody (wybór)

• 1971 – Nagroda Fundacji im. Kościelskich
• 1976 – Złoty Krzyż Zasługi
• 1989 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1998 – Medal Komisji Edukacji Narodowej
• 2000 – Medal Księcia Mściwoja II