Mikołaj Kozakiewicz (ur. 24 grudnia 1923 w Albertynie (obecnie Białoruś), zm. 22 listopada 1998) – polski socjolog, polityk, były marszałek Sejmu, poseł na Sejm PRL IX kadencji, Sejm kontraktowy i Sejm I kadencji, profesor nauk humanistycznych, autor kilkudziesięciu książek z zakresu seksuologii, socjologii wychowania i oświaty, publicysta.

Życiorys

Uczył się w szkołach w Wilnie, w latach 1945–1947 pracował jako nauczyciel wiejski, a w 1950 ukończył studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. W okresie 1950–1951 był nauczycielem i dyrektorem w Liceum Ogólnokształcącym w Izbicy Kujawskiej. Od 1951 do 1955 był sekretarzem redakcji "Głosu Nauczycielskiego". W latach 1956–1970 pracował jako kierownik działu miesięcznika NK ZSL "Wieś Współczesna". W okresie 1957–1969 zasiadał w Prezydium Towarzystwa Szkoły Świeckiej, a od 1970 do 1974 był wiceprzewodniczącym Zarządu Głównego Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej. W 1963 obronił doktorat z socjologii na UW, po czym podjął pracę w Polskiej Akademii Nauk. W 1972 uzyskał habilitację. W 1979 został profesorem nadzwyczajnym, a w 1984 profesorem zwyczajnym nauk humanistycznym.

W 1947 wstąpił do Stronnictwa Ludowego, a po jego połączeniu z PSL w 1949 znalazł się w szeregach Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W latach 80. zasiadał we władzach PRON. Sprawował mandat posła na Sejm PRL w latach 1985–1989, uczestniczył w obradach plenarnych Okrągłego Stołu. W wyborach 4 czerwca 1989 jako jedyny obok Adama Zielińskiego uzyskał mandat posła na Sejm X kadencji w ramach 35-osobowej listy krajowej, obejmującej czołowych działaczy ówczesnej władzy. W Sejmie kontraktowym objął stanowisko marszałka Sejmu. Po zakończeniu działalności ZSL został działaczem Polskiego Stronnictwa Ludowego i zasiadał w Sejmie I kadencji z jego listy. W 1993 po konflikcie z prezesem partii Waldemarem Pawlakiem zrezygnował z ubiegania się o reelekcję. 7 stycznia 1998 został członkiem rady założycielskiej Partii Ludowo-Demokratycznej.

Członek Towarzystwa Świadomego Macierzyństwa, Towarzystwa Planowania Rodziny i Towarzystwa Szkoły Świeckiej. Popularyzował antykoncepcję, bronił legalności aborcji, praw homoseksualistów i chorych na AIDS. Popierał legalizację miękkich narkotyków.

Był autorem wielu publikacji w językach polskim, angielskim, niemieckim, francuskim, 14 prac naukowych, a także ponad 20 prac popularnonaukowych z zakresu socjologii wychowania i oświaty oraz filozofii wychowania, jak również cyklu felietonów Z księgi zakazów publikowanych w "Trybunie". Napisał także wspomnieniową książkę Byłem marszałkiem kontraktowego... (1991).

Wybrane publikacje:

• Małżeństwo niemal doskonałe, Warszawa 1973
• Najdziwniejsi rodzice, najdziwniejsze dzieci, Warszawa 1973
• O miłości prawie wszystko, Warszawa 1973
• Raport o dostępie młodzieży wiejskiej do kształcenia na różnych szczeblach szkolnictwa (współautor), Warszawa 1973
• Zanim staniecie się kobietami, Warszawa 1973
• Nowoczesność nauczycieli polskich, Warszawa 1974
• Gdy miłość dojrzewa, Warszawa 1984, ISBN 83-7001-068-7
• Oświata i wychowanie wobec zmian społecznych, Warszawa 1985
• Przewodnik po młodości (współautor), Warszawa 1986
• Co śmiem sądzić, Warszawa 1987
• Kobieto ty wieczna istoto, Szczecin 1987
• Edukacja na wsi, Warszawa/Kraków 1989
• Byłem marszałkiem kontraktowego, Warszawa 1991
• Słowniczek o miłości i seksie, Warszawa 1995
• Wieś i rolnictwo w badaniach społeczno-ekonomicznych (red.), Warszawa 1996
• Wychowanie seksualne i planowanie rodziny w Polsce (red.), Warszawa 1997

Odznaczenia

Postanowieniem z 10 grudnia 1993 uhonorowany został przez prezydenta Lecha Wałęsę Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Wcześniej był odznaczony Krzyżem Komandorskim, Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej. W 1998 był laureatem Medalu Zasłużony dla Tolerancji.

Życie prywatne

Był żonaty z Weroniką Merc-Kozakiewicz, miał dwoje dzieci (Daniela i Dominikę).