Józef Tomasz Pokrzywniak (ur. 16 stycznia 1947 w Czempiniu, zm. 16 stycznia 2017 w Poznaniu) – polski historyk literatury, profesor nauk humanistycznych.

Po ukończeniu szkoły podstawowej w Czempiniu uczęszczał od 1961 do Liceum Ogólnokształcącego w Kościanie, gdzie w 1965 uzyskał świadectwo dojrzałości. W tymże roku podjął studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1970 otrzymał dyplom magistra i został asystentem w Zakładzie Historii Kultury Polskiej Instytutu Filologii Polskiej (IFP) UAM, gdzie zajmował się głównie literaturą okresu Oświecenia. Doktoryzował się w 1978, na podstawie rozprawy pt. Jan Gorczyczewski – tłumacz, satyryk i krytyk (promotor prof. Włodzimierz Dworzaczek). W 1979 objął stanowisko adiunkta w Zakładzie Historii Kultury Polskiej IFP UAM.

19 grudnia 1994 na podstawie rozprawy Komedie Ignacego Krasickiego uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, specjalność: literaturoznawstwo. 12 lipca 1999 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych. Specjalizował się w historii literatury polskiej szczególnie doby oświecenia.

W latach 2005-2012 dziekan Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Był członkiem Rady Naukowej Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk i Komitetu Nauk o Literaturze PAN oraz przewodniczącym Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej.

Publikacje

• Wstęp [w:] Ignacy Krasicki, Satyry i Listy, BN I 169, Wrocław 1999.
• Komedie Ignacego Krasickiego, Poznań 1995.
• Ignacy Krasicki, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1992.

Jako współautor

• Adamczyk Maria, Chrząstowska Bożena, Pokrzywniak Józef Tomasz: Starożytność – Oświecenie. Podręcznik literatury dla kl. pierwszej szkoły średniej, 1987.

Artykuły

• Czy prawdziwy geniusz pewny jest nieśmiertelności? O współczesnym czytaniu poezji Krasickiego, [w:] „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 1995 r.”, 29 (1994), s. 35–55.

Życie prywatne

Syn Michała Pokrzywniaka i Anny z Farulewskich. W 1971 ożenił się z Wandą Rybińczuk, ojciec Jakuba (1976), Adama (1980) i Anny (1983).