Iwane Matsui (jap. 松井石根 Matsui Iwane ur. 27 lipca 1878, zm. 23 grudnia 1948) – japoński wojskowy, generał Armii Cesarskiej, dowódca japońskich wojsk interwencyjnych w Chinach podczas II wojny światowej, zbrodniarz wojenny.

Początki kariery wojskowej

Matsui brał udział w I wojnie chińsko-japońskiej, w latach 1904–1905. W latach 1915–1919 w Sztabie Generalnym. W latach 1921–1922 przydzielony do japońskiego sztabu Sił Ekspedycyjnych we Władywostoku, walczących na Dalekim Wschodzie po stronie białych w Rosyjskiej Wojnie Domowej. W latach 1922–1924 szef wywiadu w Harbinie. W latach 1924–1925 pełnił stanowisko dowódcy 35. brygady piechoty. Później, do roku 1928 szef oddziału II Sztabu Generalnego. W latach 1929–1931 dowódca 11. dywizji.

Był członkiem japońskiej delegacji na Genewskiej Konferencji Rozbrojeniowej w latach 1931–1932. W 1932 ponownie przeniesiony do Sztabu Generalnego. W 1933 członek Najwyższej Rady Wojennej Japonii. W tym samym roku awansował do stopnia generała. Do 1934 roku był dowódcą armii japońskiej na Tajwanie. W 1935 roku przeniesiony w stan spoczynku.

Okres drugiej wojny chińsko-japońskiej

Powrócił do służby czynnej w 1937 roku, został mianowany dowódcą Sił Ekspedycyjnych w Szanghaju. Matsui miał bogate doświadczenie w operacjach chińskich, gdyż był on oficerem Armii Kwantuńskiej, dlatego po wybuchu II wojny chińsko-japońskiej otrzymał dowództwo Sił Ekspedycyjnych w Centralnych Chinach. W ich skład wchodziła 10.armia oraz wojska ekspedycyjne w Szanghaju, którymi poprzednio dowodził.

13 grudnia 1937 roku dowodzone przez niego wojska zajęły ówczesną stolicę Chin, Nankin. Ponosi on odpowiedzialność za zbrodnie wojenne na narodzie chińskim, jakie znane są pod nazwą masakra nankińska. Przez ponad sześć tygodni żołnierze japońscy wymordowali ok. 200 tys. (inne źródła mówią o 300 tys.) ofiar, tysiące kobiet zostało zgwałconych, miasto zostało doszczętnie splądrowane i spalone. Matsui jako triumfator wjechał do miasta 17 grudnia i pozostał tam przez ok. 5-7 dni. Przez ten czas wiedział o zbrodniach dokonywanych przez jego żołnierzy.

Do 1938 roku pełnił on stanowisko głównodowodzącego Armii Centralnych Chin, po czym ponownie przeszedł w stan spoczynku.

Iwane Matsui przed Trybunałem Tokijskim

Po kapitulacji Japonii został aresztowany przez amerykańskie władze okupacyjne i postawiony przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym dla Dalekiego Wschodu. Postawiono mu zarzut dopuszczania się zbrodni wojennych i niepodjęcia żadnych kroków, zmierzających do powstrzymania rzezi cywilów i jeńców wojennych w Nankinie. Obrona wysuwała argument stanu zdrowia generała (w czasie działań wojennych i masakry nankińskiej chorował). Jednak oskarżyciele podkreślali fakt, że mimo iż chorował, nie przeszkadzało mu to w kierowaniu działaniami wojennymi ani w triumfalnym przybyciu do miasta, w czasie eskalacji okrucieństwa. Iwane Matsui został uznany za winnego zbrodni i stracony przez powieszenie. Wyrok wykonano w więzieniu Sugamo w Tokio, gdzie stracono również sześciu innych zbrodniarzy, m.in. Hideki Tōjō. W chwili śmierci miał 70 lat.